Gələcəkdə Rəqabət Məcəlləsi hansı islahatlara gedə bilər?

Ölkənin antiinhisar orqanı, şirkətlərin antiinhisar qanunvericiliyini pozduğunu təsdiqləyən sübutlar əldə edərsə, onlara qarşı pul cərimələri və ya məhdudlaşdırıcı tədbirlər tətbiq edir. Bu qərar rəsmi sənədlə elan olunur və müddət göstərilir.

Şirkətlər haqsız rəqabət aparırsa, nəticədə bəzi müəssisələr bağlanır, oranın işçiləri işsiz qalır. Bu işçilər rəqabət pozuntusu səbəbindən işsiz qaldıqlarını iddia edərək məhkəməyə müraciət edə bilərlərmi?

Bazarda xammal təchizatçısı olan şirkət, rəqibləri üçün material satışını qəsdən əngəlləyir və ya yüksək qiymət müəyyən edir. Nəticədə rəqiblər məhsul istehsal edə bilmir və bazardan çıxırlar. Bu, inhisarçı strategiya kimi dəyərləndirilir.

Sahibkarlar bəzən müqaviləyə şərt yazırlar ki, ‘müştəri rəqib şirkətdən mal almasın’ və ya ‘xidmət yalnız bizdən alınsın’. Bu, digər şirkətlərin bazara girişini məhdudlaşdırırsa haqsız rəqabətə gətirib çıxarır.

Kartel razılaşmaları, şirkətlərin bazarda rəqabəti məhdudlaşdıran, qiymətləri süni şəkildə qaldıran və bazarı bölüşdürən gizli anlaşmalarıdır. Bu anlaşmalar adətən yazılı deyil, şifahi şəkildə baş verir və aşkarlanması çətindir. Amma rəqabət qurumları maliyyə, mühasibatlıq sənədləri, şirkət yazışmaları, məlumat bazaları və hətta anonim məlumatlardan yararlanaraq kartelləri üzə çıxara bilirlər.

Dövlət orqanları və özəl qurumlar tenderlərdə firmaların anlaşmalı şəkildə iştirakını istəmir. Bunun üçün elektron tender sistemi, şəffaflıq, rəqabətin təşviqi və anonim qiymətləndirmə metodları tətbiq olunmalıdır. Nəticədə gizli sövdələşmələr çətinləşir.

Sağlam rəqabət, innovasiya, məhsul keyfiyyəti və səmərəli idarəetməyə yol açır. Şirkətlər daha yaxşı xidmət, münasib qiymətlər təklif etmək məcburiyyətində qalırlar. Bu da istehlakçı məmnuniyyətini yüksəldir, milli iqtisadiyyatı gücləndirir.

Kompleks bazar strukturları, birləşmələr, distribusiya müqavilələri, qiymət siyasəti və s. məsələlərdə şirkətlər təsadüfən belə qanunu poza bilər. Cərimələr isə çox böyük ola bilər.

Şirkət kommers sirrini qoruyur, lakin bəzən rəqabət orqanı istintaq üçün sənədləri tələb edir. Sirr açılsa, şirkət zərər çəkə bilər. Qanun buna nə deyir?