Kommersiya obyektlərinin sığortası nə vaxt icbari sayılır?

Azərbaycanda müəyyən növ həyat sığortasına sahib olan şəxslər vergidən azadolma və ya güzəştlər əldə edə bilər. Bu məsələ hansı qanunla tənzimlənir və detalları necədir?

İcbari avtomobil sığortası (icbari MTPL) yol-nəqliyyat hadisəsi nəticəsində üçüncü şəxslərə dəyən zərəri qarşılamaq üçündür. Kasko sığortası isə avtomobil sahibinin öz nəqliyyat vasitəsini yanğın, oğurluq, qəza və s. risklərə qarşı qoruyur. Bu iki sığorta növünün məqsədi, şərtləri və ödəniş həcmi fərqlidir.

Bəzi hallarda işəgötürən işçilər üçün icbari sığorta ödəmək məcburiyyətindədir, məsələn, istehsalatda bədbəxt hadisələrə qarşı. Amma könüllü tibbi sığorta işəgötürənin öz seçiminə bağlıdır, qanunen məcburi deyil. Hüquqi olaraq bu sahədə müxtəlif icbari sığorta növləri mövcuddur.

Bəzi sığorta şirkətləri müştərilərə premiumu hissə-hissə ödəmə şansı təklif edir. Bu, faizsiz və ya müəyyən xərclə ola bilər. Hüquqi cəhətdən, müqavilədə ödəniş cədvəli və şərtlər dəqiq göstərilməlidir. Tələb olunan halda bank vasitəsilə hissəli ödəniş də gerçəkləşdirilə bilər.

Sığorta mübahisələri, tərəflər arasında həll olunmazsa, adətən mülki məhkəmələrdə baxılır. Bəzən müqavilədə arbitraj şərti də ola bilər. Hər halda, müştəri məbləğə, gecikməyə, imtinaya etiraz edirsə, mülki qaydada iddia qaldırır.

Sığorta etdirən və ya sığortaçı, müqavilədə qeyd olunan hallarda və ya qanunda nəzərdə tutulmuş əsaslara görə müqaviləni ləğv edə bilər. Məsələn, sığorta etdirənin sığorta haqqını ödəniş tarixindən gec ödəməsi, müvafiq riskin aradan qalxması və ya müştərinin yanlış informasiya verməsi kimi əsaslar ola bilər. Bu zaman müqavilə ləğv edilir və ödənilən sığorta haqqının bir hissəsi qaytarıla bilər və ya qaytarılmaya bilər.

Sığorta haqqı (premium) müəyyən edilərkən, sığorta predmeti, risk dərəcəsi, statistik məlumatlar, müştərinin beyan etdiyi məlumatlar və sığorta şirkətinin tarif siyasəti nəzərə alınır. Məsələn, avtomobilin markası, yaşı, istifadə məqsədi və sürücünün qəza tarixçəsi premiuma təsir edə bilər.

Sığorta hadisəsi baş verdikdə, bəzən sığortaçı ilə müştəri zərər miqdarında razılaşmaya bilmir. Bu halda müstəqil ekspert xidməti cəlb edilə bilər. Bu, məhkəmədən əvvəl könüllü şəkildə və ya məhkəmə mərhələsində məcburi qaydada mümkündür.