Rəqabət məhdudlaşdırıcı şərtləri şirkətlər hansılardır?

Ümumi qəbul edilən meyar, şirkətin bazar payı 35-40%-dən yuxarıdırsa, hakim mövqeyə yaxın sayılır. Amma bu rəqəm sektordan asılı olaraq dəyişə bilər. Habelə bazarın quruluşu, rəqiblərin sayı, bazara giriş maneələri də nəzərə alınır. Təkcə faiz kifayət deyil, digər faktorlar da dəyərləndirilir.

Haqsız və yanıltıcı reklamlar da rəqabət hüququnun pozuntularına gətirib çıxarır. Bir şirkət özünü olduğundan üstün, rəqiblərini isə alçaldıcı formada təqdim edə bilər. Bu isə istehlakçıları aldatmaqla bazarda ədalətsiz üstünlük qazandırır. Həmçinin yalnış məlumat yaymaq rəqiblərin nüfuzuna xələl yetirir.

Rəqəmsal dövrün imkanları sayəsində şirkətlər bazar payı, qiymət dinamiki haqda məlumatları tez-tez paylaşır. Bu, bəzən kartelləşməyə yol aça bilər, çünki rəqiblər bir-birinin strategiyasını asanlıqla proqnozlaşdırır.

Yerli şirkətlərin bazarında yeni qlobal marka fəaliyyətə başlayırsa, azad ticarət prinsipləri rəqabəti gücləndirir. İstehlakçılar seçim çoxluğundan yararlanır, qiymətlər enir, xidmət keyfiyyəti artır.

Sağlam rəqabət, innovasiya, məhsul keyfiyyəti və səmərəli idarəetməyə yol açır. Şirkətlər daha yaxşı xidmət, münasib qiymətlər təklif etmək məcburiyyətində qalırlar. Bu da istehlakçı məmnuniyyətini yüksəldir, milli iqtisadiyyatı gücləndirir.

Şirkət rəhbərləri və menecerləri qəsdən razılaşmalar edirsə, hüquqi şəxs cərimələnir. Bəs fiziki şəxs kimi o menecerlər fərdi cavabdeh ola bilərmi?

Tender elan edilir, amma şərtlər elə yazılır ki, yalnız bir şirkət uyğun gəlir, başqalarının şansı azalır. Məsələn, həddən artıq spesifik texniki tələblər. Bu, rəqabətin qəsdən məhdudlaşdırılması deməkdir.

Dövlət orqanları və özəl qurumlar tenderlərdə firmaların anlaşmalı şəkildə iştirakını istəmir. Bunun üçün elektron tender sistemi, şəffaflıq, rəqabətin təşviqi və anonim qiymətləndirmə metodları tətbiq olunmalıdır. Nəticədə gizli sövdələşmələr çətinləşir.

Antiinhisar və İstehlak Bazarına Nəzarət Dövlət Xidməti, şirkətlərin maliyyə qeydlərini, yazışmalarını, müqavilələrini yoxlamaq, sorğu göndərmək, şahidləri dindirmək kimi hüquqlara sahibdir. Bu səlahiyyətlər antinhisar tədqiqatlarının aparılması üçün nəzərdə tutulur. Əsas məqsəd qanun pozuntusunu sübut etmək və ya bəraət qazandırmaqdır.