Rəqabət qanunvericiliyinə zidd olmayan birləşmə nümunəsi varmı?

Təbii inhisar o sahələrə deyilir ki, orada infrastrukturun təkrarlanması iqtisadi cəhətdən səmərəsizdir (məsələn, dəmiryolu xətləri, elektrik-nəqli xətləri). Bu sektorlarda rəqabət az və ya yoxdur, dövlət tənzimləməsi vacibdir. Məsələn, enerji paylama şəbəkəsi bir şirkətə məxsus ola bilər, çünki paralel şəbəkə qurmaq baha və qeyri-məntiqlidir.

Ölkənin antiinhisar orqanı, şirkətlərin antiinhisar qanunvericiliyini pozduğunu təsdiqləyən sübutlar əldə edərsə, onlara qarşı pul cərimələri və ya məhdudlaşdırıcı tədbirlər tətbiq edir. Bu qərar rəsmi sənədlə elan olunur və müddət göstərilir.

İqtisadiyyatda inhisar, bir şirkətin bazarda müstəsna olaraq böyük paya sahib olması və rəqibləri sıxışdıraraq xidmət və ya məhsulun qiymətini, habelə keyfiyyətini istədiyi kimi tənzimləməsi halıdır. Rəqabət Məcəlləsinə görə inhisar şirkəti, bazarda rəqiblərin daxil olmasına maneələr yaratmağa və istehlakçıların seçimlərini məhdudlaşdırmağa səbəb ola bilər. Bu isə ədalətsiz rəqabət mühitinə gətirib çıxarır.

Bəzən böyük şirkətlər innovasiya yatırımlarını daha rahat edir, geniş resursları var. Amma inhisar eyni zamanda qiymətlərin qaldırılması, yenilikləri gecikdirmə riski yaradır. Necə balans yaranır?

Orqan cərimə kəsərsə, hədəf şirkət bu qərarı icra etməlidir, amma qərarla razı deyilsə məhkəməyə şikayət edə bilər. Məhkəmə orqan qərarını ləğv edə və ya dəyişdirə, yaxud təsdiqləyə bilər. Bu, hüquqi müdafiə mexanizmidir.

Yalnız dövlət orqanları deyil, pozuntudan zərər çəkən bütün tərəflər, o cümlədən istehlakçılar və rəqiblər məhkəməyə müraciət edə bilər. Bu, rəqabət hüququnun mülki-hüquqi müstəvidə icrasını təmin edir. Onlar maddi zərərin, hətta mənəvi zərərin ödənilməsini tələb edə bilərlər.

Şirkətlərin qanunverici və ya icraedici orqanlara təsir edərək özlərinə xüsusi güzəştlər əldə etməsi bazarda ayrı-seçkiliyə səbəb ola bilər. Bu, rəqabət prinsipini pozur. Məsələn, xüsusi vergi güzəşti, dövlət sifarişi yaxud lisenziya tələblərindən kənarlaşma kimi imtiyazlar ədalətli olmayacaq.

Bəzi şirkətlər rəqiblərini sosial mediada qaralama, təhqir, yalan məlumat yaymaq vasitəsilə nüfuzdan salır. Bu, haksız rəqabət sayılarmı?

Kommers agentlikləri müəyyən şirkətlərə satış, marketing, müştəri tapma xidmətləri göstərir. Sual yaranır, bu agentliklər bazarda əsas oyunçu kimi çıxış edirsə, rəqabət qaydalarını pozmaq riski varmı?