Sığorta ödənişləri niyə bəzən dilim-dilim verilir?

Bəzi ölkələrdə hüquqi müdafiə sığortası mövcuddur, yəni müştəri məhkəmə və ya vəkil xərclərini sığorta vasitəsilə qarşılayır. Azərbaycanda bu cür sığorta növü geniş tətbiq edilir?

Bəzi hallarda sığorta dələduzluğu (məsələn, qəsdən avtomobili yandırmaq, yalan məlumat vermək) baş verir. Sığorta şirkətləri isə bu halları aşkarlamaq üçün ciddi araşdırmalar aparır. Müştərinin və ya üçüncü şəxslərin bu cür dələduzluğa meyilli olmaması üçün qanunvericilikdə cinayət məsuliyyəti nəzərdə tutulub.

Məsələn, avtomobil sığortası üçün sürücünün sürücülük təcrübəsi, qəza tarixi, avtomobilin texniki göstəriciləri və fotoşəkilləri istənilir. Əmlak sığortasında isə mülkiyyət sənədi, texniki pasport, dəyərini təsdiqləyən sənədlər tələb oluna bilər. Sığortaçı bu məlumatlarla riski dəyərləndirir, uyğun premium təyin edir.

Sığorta müqaviləsində müəyyən şərtlər, limitlər və istisnalar ola bilər. Məsələn, françayzinq (deductible) tətbiqi, yəni zərərin bir hissəsini müştəri özü ödəyir. Və ya bəzi risklər, hadisə səbəbi müqavilə əhatəsinə düşmür.

Bəzi hallarda dövlət və ya bələdiyyə mülkiyyətində icarəyə götürülmüş kommersiya obyektləri sığortalanmalıdır. Qanunvericilik bunu tələb edə bilər, xüsusən yüksək riskli fəaliyyət növləri üçün. Bu zaman icarədar özü sığorta sənədi təqdim edir.

Bank, ipoteka krediti üçün mənzilə sığorta tələbi qoya bilər. Bu, həm qanunvericiliyin, həm də bankın risk idarəetmə siyasətinin tələblərinə uyğundur. Belə ki, ipoteka predmeti olan mənzil, yanğın və ya digər zərərdən sığortalı olarsa, bankın borcu təminat altına alınır.

Mənzili sığortalamaq könüllü ola bilər, bəzən də ipoteka kreditlərində bank tələbi ilə icbari hala gələ bilər. Bu sığorta nəticəsində yanğın, oğurluq, su basması kimi hadisələrdən dəyən zərərin kompensasiyası sığortaçı tərəfindən ödənir. Müqavilə şərtləri və əhatə dairəsi istəyə görə tənzimlənir. Ödəniş yalnız müqavilədə göstərilən risklər üzrə edilir.

Həyat və ya sağlamlıq sığortası üçün müştərinin tibbi tarixçəsi tələb olunur. Bu məlumatların şirkət tərəfindən yayılmaması üçün hansı qaydalar var?

Hərbi xidmət zamanı bədbəxt hadisə və ya həlak olma hallarında, dövlət büdcəsi hesabına müəyyən sığorta ödənişləri edilir. Bu ödənişlər hansı qanunla tənzimlənir və kimlərə şamil olunur?