Hərbi qulluqçular üçün sığorta hansı halları əhatə edir?

Bəzi sığorta şirkətləri müştərilərə premiumu hissə-hissə ödəmə şansı təklif edir. Bu, faizsiz və ya müəyyən xərclə ola bilər. Hüquqi cəhətdən, müqavilədə ödəniş cədvəli və şərtlər dəqiq göstərilməlidir. Tələb olunan halda bank vasitəsilə hissəli ödəniş də gerçəkləşdirilə bilər.

Azərbaycanda könüllü və icbari sığorta növləri var. İcbari sığorta dövlət tərəfindən tələb olunur, məsələn, avtomobilin mülki məsuliyyət sığortası. Könüllü sığorta isə müştərinin sərbəst seçiminə bağlıdır, məsələn, mənzil sığortası və ya həyat sığortası. Bu sığorta növlərinin şərtləri, təminat limitləri, ödəniş mexanizmləri və müqavilə müddətləri arasında fərqlər olur.

Bu sığorta növü, sığorta etdirən şəxsin üçüncü şəxslərə vurduğu zərər nəticəsində ödənilməli olan maddi və ya mənəvi kompensasiyanın sığortaçı tərəfindən qarşılanmasını nəzərdə tutur. Nəqliyyat, tikinti, istehsalat və digər sahələrdə aktualdır.

Avtomobil üçün icbari sığorta vaxtı keçib. Sahibi yeniləmirsə, yol polisi yoxlama zamanı cərimə kəsə bilər, nəqliyyat vasitəsinin istismarını dayandıra bilər. Qanun icbari sığortasız sürməyə icazə vermir.

Sığorta sahəsində müqavilə tərtib olunarkən, tərəflərin (sığorta etdirən və sığortaçı) hüquq və vəzifələri dəqiq göstərilməlidir. Burada sığorta predmeti, sığorta məbləği, sığorta hadisəsi baş verdikdə ödəniləcək kompensasiyanın miqdarı və ödəniş şərtləri kimi əsas detallar da əks olunur. Sığortaçı, müştərini risklər barədə məlumatlandırmalı, müştəri isə gerçək risk vəziyyətini gizlətmədən beyan verməlidir. Müqavilə imzalanmazdan əvvəl, həm qanunvericiliyin tələbləri, həm də tərəflərin ortaq razılaşmaları dəqiq şəkildə razılaşdırılmalıdır.

Tam yararsızlıq (totallıq) vəziyyətində, sığortaçı avtomobilin bazar dəyərini və müqavilədəki maksimum məbləği əsas götürür. Adətən qalıq dəyəri çıxıldıqdan sonra müştəriyə ödəniş edilir. Yəni avtomobilin qalıqları müştəriyə qalır, sığortaçı isə öhdəçiliyi yerinə yetirir.

Müştəri özəl klinikalarda sağlamlıq sığortası çərçivəsində müayinə və müalicə ola bilər. Sığorta müqaviləsində göstərilən tibbi xidmətlər, limitlər və şərtlər əsas götürülür. Keyfiyyətlə bağlı mübahisə olarsa, sığortaçı və tibb müəssisəsi arasında razılaşma yolları axtarılır.

Sığorta mübahisələri, tərəflər arasında həll olunmazsa, adətən mülki məhkəmələrdə baxılır. Bəzən müqavilədə arbitraj şərti də ola bilər. Hər halda, müştəri məbləğə, gecikməyə, imtinaya etiraz edirsə, mülki qaydada iddia qaldırır.

Sığorta hadisəsi baş verdikdə, bəzən sığortaçı ilə müştəri zərər miqdarında razılaşmaya bilmir. Bu halda müstəqil ekspert xidməti cəlb edilə bilər. Bu, məhkəmədən əvvəl könüllü şəkildə və ya məhkəmə mərhələsində məcburi qaydada mümkündür.