Kreditorlarla borclunun mülkü haqqında necə razılıq əldə etmək olar?

Bir neçə qohum arasında ortaq mülkiyyət şəklində istifadədə olan daşınmaz əmlak (məsələn, yaşayış evi və ya torpaq sahəsi) tez-tez razılıqla bölünə bilmir. Qohumların fikirləri üst-üstə düşmür, kimisi satmaq, kimisi isə istifadə etmək istəyir. Bu durumda hər hansı ortağın məhkəməyə müraciət edib ‘şərikli mülkiyyətin bölünməsi və ya ortaq mülkiyyətin aradan qaldırılması’ tələbi ilə çıxış etmək hüququ var. Məhkəmə bir qayda olaraq mülkü əmsallara görə bölməyi və ya satıb pulunu bölüşdürməyi müəyyənləşdirir.

Ailə üzvləri və ya şəriklər öz aralarında razılaşır ki, kim hansı otaqda yaşasın, hansı paya sahib olsun. Bu razılaşmanı notariusda imza edirlər. Bəs bu sənəd sonrakı mübahisələrdə hüquqi cəhətdən yetərli sayılırmı?

Nikahdan sonra alınan əmlaklar adətən hər iki tərəfin ortaq mülkiyyəti sayılır. Lakin investisiya qoyuluşu və qazanc payları bəzən fərqli ola bilər. Qanuna görə default halda hər biri 50%-ə sahibdir. Amma bağlanmış nikah müqaviləsi başqa cür qismətlər müəyyənləşdirə bilər.

Əmlak sahibi və icarəçi arasında bağlanan müqavilədə icarənin müddəti, aylıq ödəniş, hansı hallarda ləğv oluna biləcəyi, kommunal və təmir xərclərinin kimə aid olduğu yazılmalıdır. Qanunvericilikdən kənar şərtlər də əlavə oluna bilər, amma ümumi prinsiplərə uyğun olmalıdır.

Bəzi rayonlarda meşə və ya yaşıllıq ərazi qorunan zona sayılır, orada ev tikməyə icazə yoxdur. Amma bəzən əmlak agentləri satırlar. Alıcı sonradan problemlə üzləşir. Bu necə qarşısı alına bilər?

Köhnə tikililər və ya müəyyən tikinti kooperativləri var ki, orada yığılan vəsaitlə bina idarə olunur. Qanunda bu kooperativ modelinə icazə varmı, necə qeydiyyatdan keçmək lazımdır?

Mülkiyyət hüququnuz sizə məxsus əmlakdan istifadə etmək, ondan maneəsiz yararlanmaq və onu sərəncamınıza vermək hüququnun qanunsuz məhdudlaşdırılmasıyla pozula bilər. Məsələn, kimsə mülkünüzə girişi qanunsuz şəkildə məhdudlaşdırır, sənədlərinizi tanımır və ya əmlaka ziyan vurursa, mülkiyyət hüququnuzun pozulduğunu söyləyə bilərsiniz. Bu halda, əvvəlcə notariat qaydasında tərtib edilmiş bütün sənədlərinizi toplayın, şahid ifadələri və ya digər sübutları hazırlayın, daha sonra mülk hüququ üzrə ixtisaslaşan vəkilə müraciət edin. Bu prosesi vaxtında başlatmaq çox vacibdir.

Bəzi məhəllələrdə park kimi istifadə olunan yaşıllığı kimsə hasara alıb, şahsi mülk olduğunu söyləyir. Sakinlər o ərazinin ictimai olduğunu düşünür. Bu vəziyyətdə hüquqi prosedur necədir?

Fövqəladə vəziyyət və ya komendant saatında bəzən evə gəl-get çətinləşir. Menzil sahibinin mülk hüququ xeyli məhdudlaşır. Bu hüquq pozuntusu sayılırmı?