Hüquqşünaslara suallar Tapıldı 53

Bir tərəf şirkət, o biri tərəf isə sıravi vətəndaşdır. Müqavilə mübahisəsi yarandıqda iş hansı məhkəməyə gedir – iqtisadi məhkəməyə, yoxsa ümumi məhkəməyə?

Müqavilənin sonunda tez-tez rast gəlinən ‘bu müqavilə əvvəlki bütün yazılı və şifahi razılaşmaları əvəz edir’ cümləsi hansı hüquqi məqsədi daşıyır?

Tutaq ki, iki və daha çox şəxs ortaq olaraq bir əmlaka sahibdir. Onlar öz aralarında istifadənin necə bölündüyünü yazılı şəkildə razılaşdırırlar. Bu anlaşma rəsmi müqavilə kateqoriyasına daxildirmi?

Sərmayəçi pul qoyur, qarşı tərəf layihəni icra edəcək. Layihə uğursuz olarsa, kim məsuliyyət daşıyır? Müqavilədə riskin paylaşılması necə qeyd edilir?

Fors-major, tərəflərin iradəsindən kənar fövqəladə hallar nəticəsində müqavilə öhdəliklərinin yerinə yetirilməsinə mane olan vəziyyətləri təsvir edir. Təbii fəlakətlər, müharibə, fövqəladə vəziyyət kimi hallar fors-major sayılır.

Bir tərəf deyir ki, ‘mən təkcə şərtləri dəyişdim, sən imzalasın və ya imzalamayasan.’ Bu, qanuna uygundurmu?

Müqavilənin etibarsız olması üçün onun qanun pozuntusu ilə bağlanması, saxtakarlıq, zorakılıq, aldatma və ya sərxoş, yetkinlik yaşına çatmayan və s. kimi hüquqi qabiliyyəti məhdud şəxslərlə imzalanması kimi hallar mövcud ola bilər. Həmçinin müəyyən formal tələblər pozulduqda da müqavilə etibarsız hesab edilə bilər.

İşçi ilə işəgötürən arasında kommersiya sirrinin qorunması barədə ayrıca müqavilə bağlana bilərmi, yoxsa bu, əmək müqaviləsinin tərkib hissəsidir?

Bəzi növ müqavilələr – daşınmaz əmlakın alqı-satqısı, ipoteka, lizinq və ya nizamnamə kapitallarında payların satışı kimi – qanunla icbari dövlət qeydiyyatına məruz qalır. Bu halda, mütləq notarial qaydada təsdiq və ya qeydiyyat prosedurları tələb edilir.

Müqavilə imzalanmazdan öncə qarşı tərəfin hüquqi statusu, ödəniş şərtləri, mümkün risklər və mübahisə zamanı həll üsulları barədə dəqiq məlumat almaq vacibdir. Həmçinin qanunvericiliyin tələblərinə uyğunluq, müqavilədə tərəflərin hüquq və öhdəliklərinin aydın göstərilməsi, feshetmə və zərərin ödənilməsi mexanizmləri kimi əsas məsələlərə diqqət yetirmək lazımdır.